Żeglarstwo jest praktycznie całkowicie uzależnione od pogody. Umiejętność przewidywania zjawisk atmosferycznych może oszczędzić niemiłych i niebezpiecznych przygód. Poznaj podstawowe zachowania przyrody, na które trzeba zwrócić uwagę, by trafnie oszacować swoje szanse na udane żeglowanie.
Nie zagłębiając się w szczegółowe opisy, jak działają wyże i niże, pamiętaj jedno: jeśli ciśnienie spada – szykuj się na deszcz i silniejszy wiatr. Kiedy rośnie – bez obaw planuj żeglarską wyprawę. Pozostawanie w zasięgu wyżu jest gwarancją dobrej pogody.
Obserwuj chmury. To z nich możesz wyczytać, co szykuje się w powietrzu. Im niższe chmury widzisz, tym mniejszy zasięg zjawisk, które z sobą przyniosą. Są różne rodzaje chmur. Cumulusy, czyli znane wszystkim „baranki”, powstają przy stabilnej, dobrej pogodzie. Jeśli pojawiają się koło południa i zanikają wieczorem – następny dzień zapewne też będzie piękny. Jeśli natomiast gwałtownie się rozrastają i wypiętrzają w górę, a dzień należy do gorących – szykuj się na burzę. Osławiony wśród żeglarzy cumulonimbus to chmura powstająca właśnie na skutek namnażania się niewinnych na pozór „baranków”. Jej ciemna podstawa wisi nisko nad ziemią, a szczyt jest bardzo wysoko. Tuż przed tym, jak chmura lunie deszczem – lub sypnie gradem – wierzchołek cumulonimbusa spłaszcza się na górze, przyjmując kształt kowadła. Gdy widzisz coś takiego w pobliżu, gnaj do brzegu jak najszybciej. Wiatr pod tą szybko przemieszczającą się chmurą jest w porywach tak gwałtowny, że może wywrócić łódkę. Inne chmury, które mogą dać żeglarzom wskazówki odnośnie przyszłej pogody, to cirrusy, czyli wysokie chmury pierzaste. Jeśli są w haczykowatym kształcie lub idą od zachodu, zwiastują ciepły front, niegwałtowne pogorszenie pogody z deszczem i ochłodzeniem.
Inne zjawiska, jakie warto obserwować, to mgła i rosa. Kiedy ta pierwsza zanika rano, oznacza poprawę pogody. Jeśli opar dopiero o poranku zaczyna być widoczny, aura zapewne się pogorszy. Rosa natomiast, poranna czy wieczorna, zawsze wróży dobrą pogodę. Dopiero jej brak jest sygnałem, że zaczyna się zmiana na gorsze. Dużo można wyczytać z obserwacji wiatru. Kiedy na dworze jest paskudnie, a wieje z zachodu – nie spodziewaj się, że następnego dnia zrobi się ciepło i słonecznie. Złe wieści przynosi też wiatr wiejący w przeciwnym kierunku, niż płyną wysokie chmury. Za to kiedy zauważymy, że od rana wiało, a wieczorem przestało – możesz z dużym prawdopodobieństwem założyć, że czeka cię coraz ładniejsza pogoda. Jeśli jednak właśnie wieczorem wiatr się wzmaga – lepiej odłożyć wypad na żagle na kilka dni później. Kolor nieba o wschodzie i zachodzie słońca też może ułatwić prognozę. Czerwony wschód słońca często poprzedza zmianę na niekorzyść. Jeśli po zachodzie niebo jest złociste – piękna pogoda się utrzyma.
Oczywiście wszystkie powyższe wskazówki nie zastąpią dobrej prognozy synoptycznej – sporządzonej na podstawie satelitarnej obserwacji pogody i matematycznych wyliczeń. Niemniej jednak są one wynikiem kilku wieków żeglarskich obserwacji i doświadczeń, dlatego nie powinno się ich lekceważyć – kiedyś, choć brzmi to niedorzecznie – możemy znaleźć się w sytuacji bez internetu! Umiejętność wróżenia pogody robi zawsze dobre wrażenie.