„Zbuchtuj szpring!”, „Wybierz foka!”, „Refuj na pierwszej refbancie!” – Znajomi wzięli cię na łódkę, a tobie wydaje się, że zaczęli mówić w innym języku? Spokojnie, to tylko żeglarski żargon. Gdy opanujesz podstawy, będziesz w stanie porozmawiać jak prawdziwy wilk morski (lub jeziorowy), a wykonując komendy sternika na jachcie nie popełnisz błędów, które mogą być niebezpieczne.
Wbrew pozorom, gwara żeglarska jest dość logiczna. Czasowniki często pochodzą od rzeczowników. Na przykład „buchta” to lina zwinięta w określony sposób, a „zbuchtować” znaczy zwinąć linę w określony sposób. Knaga to specjalny uchwyt do mocowania lin, więc gdy słyszysz komendę „Zaknaguj cumę„, musisz zawiązać ją właśnie na tym uchwycie. Inne tego typu komendy, które możesz usłyszeć, to:
„Zarefuj” – ref to kawałek żagla zwinięty tak, że zmniejsza się jego powierzchnia, np. gdy zbyt silny wiatr mógłby wywrócić jacht płynący pod pełnymi żaglami. Popularnym żartem z nowicjusza jest komenda „zarefuj kilwater„. Dowcip polega na tym, że pod dziwną nazwą „kilwater” kryje się pas zmąconej wody ciągnący się za łódką. Nie daj się nabrać!
„Sklaruj” – klar to porządek. Jeśli masz sklarować liny, zwiń je i ułóż tak, by się nie poplątały. Można klarować też żagle czy ogólnie pokład.
Jeśli chodzi o same manewry podczas żeglugi, bardzo ważne, by rozumieć komendy dotyczące żagli. Dwa podstawowe słowa to „Grot” i „Fok” Pierwsze to nazwa głównego, dużego żagla, rozpiętego wzdłuż masztu, fok natomiast jest żaglem pomocniczym, jego mocowanie zazwyczaj znajduje się na sztagu (metalowa lina idąca od dziobu do topu – czubka masztu). Wybieranie to naciąganie liny, np. po to, by powierzchnia przypiętego do niej żagla była napięta. Gdy słyszysz „Luzuj”, popuść linę, którą regulujesz napięcie żagla. Ta właśnie lina nazywa się szot, a osoba ją trzymająca – szotmen. Proste, prawda? Do szotmena należy praktycznie tylko luzowanie bądź wybieranie żagla, jest to więc idealna rola dla początkujących. W praktyce najczęściej komendy układane są w schemacie strona-żagiel-lina-czynność, czyli np. „Lewy foka szot wybieraj”. Taki układ słów pozwala najszybciej zakomunikować, co kto ma zrobić. Każdy żagiel, prócz szotów, posiada fał – linę służącą do stawiania go, by zacząć żeglugę. Za pomocą fału podciągamy też miecz i płetwę sterową. Grot jest od dołu obciążony poprzeczną belką – nazywa się ona bom. Czasem, gdy bardzo słabo wieje, sternik każe wypchnąć bom do przodu, by złapać w żagiel więcej wiatru. Jest jeszcze dużo nazw różnych lin (szpringi, muringi, refliny itd) i żagli (bezan, kliwer, spinaker i inne), ale do pływania rekreacyjnego na najpopularniejszych rodzajach żaglówek, te wymienione na pewno wystarczą.
Wasza łódka płynie w stronę innej żaglówki i jeśli któraś nie skręci, dojdzie do kolizji. Twój sternik krzyczy „Prawy hals!”, a nacierający na was jacht odbija w bok i możecie płynąć dalej swoim kursem. Na wodzie też obowiązują pewne przepisy ruchu. Korzysta się z nich, gdy może dojść do kolizji. Jeśli macie prawy hals oznacza to, że wiatr wieje na was z prawej strony. Macie wtedy pierwszeństwo przed jachtem, który ma hals lewy. Jeśli oba jachty mają taki sam hals, pierwszeństwo ma ten, który płynie „ostrzej„, czyli jest skierowany do wiatru pod mniejszym, ostrzejszym kątem.
Posiadłszy powyższą wiedzę, na pewno nie skompromitujesz się na żaglówce, a być może zapragniesz bardziej zgłębić temat i niebawem staniesz na pokładzie nie jako majtek, a pełnowartościowy kapitan.